Is Snowden schoothondje van SP-Kamerlid Van Raak?

16 mei 2015

Van Raak van de Socialistische Partij moet wel haast vriendschappelijke banden hebben met Amerikaan Snowden

"Bullshit"

De directeur van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Rob Bertholee vindt het “echt absolute bullshit” dat zijn dienst “in feite voor de Amerikanen” zou werken, zoals de Amerikaan Edward Snowden beweert. Naar aanleiding van deze uitspraak in de NRC van 1 mei 2015 stelt het Tweede Kamerlid Ronald van Raak van de Socialistische Partij Kamervragen aan minister Plasterk van Binnenlandse zaken.

De inhoud van die zeven vragen bevestigt de algemeen gedeelde zienswijze dat politici in Nederland nauwelijks verstand hebben van inlichtingenwerk. Dat hoeft ook niet, maar hoe verzint Van Raak die vragen? Iedere fractiemedewerker met een beetje ervaring kan de vragen in een half uur zelf beantwoorden en dat levert vooral verwijzingen naar de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) op. Plasterk zal zeggen dat er gegevens worden uitgewisseld, maar hij doet geen mededelingen over de inzet van inlichtingenmiddelen. Hij zal droogjes meedelen dat Nederland geen strategie heeft ten aanzien van Snowden, dat Rob Bertholee niet in algemene zin van mening is dat journalisten in Nederland niet kritisch zouden zijn en dat er geen gronden zijn waarop Nederland een officieel verzoek tot politiek asiel van de heer Snowden zou kunnen honoreren. Bovendien is gebleken dat Van Raak’s Amerikaanse vriend zijn verhalen kwijt kan, zelfs wanneer hij zogenaamd “geïsoleerd” in Moskou verblijft.

Tweede Kamerlid Ronald van Raak gelooft in goede bedoelingen Snowden

Schoothondje van de SP

Er zijn vast AIVD-medewerkers die Van Raak vragen zouden willen stellen over zijn optreden als “advocaat” van Snowden. Heeft Van Raak soms vriendschappelijke banden met de defector? Van Raak denkt in ieder geval zelf wel dat de Amerikaan als schoothondje van de SP zijn verdediging nodig heeft.

Van Raak zou voorts gevraagd kunnen worden waarom hij Snowden een goede bron voor de AIVD vindt. De mening van Van Raak in een column dat Snowden nu eenmaal bij de NSA heeft gewerkt en dat hij heeft gezien wat de NSA allemaal uitspookt en dat hij weet hoe binnen de NSA over de AIVD wordt gedacht, zal zelfs door een beginneling bij de AIVD als bullshit kunnen worden afgedaan. Van Raak moet vooral vragen blijven stellen, maar niet zelf in columns proberen antwoorden te verzinnen.

Five - Nine - Fourteen Eyes

Tot slot mist Van Raak in zijn Kamervragen het feit dat de Duitse diensten wel degelijk meedoen in de groep die door het leven gaat als de “Fourteen Eyes”.

Dat zijn de landen van de “Nine Eyes” plus Duitsland, België, Italië, Spanje en Zweden. De “Nine Eyes” bestaan uit Nederland, Denemarken, Frankrijk, Noorwegen en de “Five Eyes” (Groot-Brittannië, de VS, Australië, Nieuw-Zeeland en Canada).

Over de ontstaansgeschiedenis van deze “Eyes” hoeft Van Raak alleen maar het internet te raadplegen. 

Luistert NSA ook Rusland af?

Het zijn opmerkelijk genoeg juist de landen verenigd in deze “Fourteen Eyes” die door de defector Snowden tegen elkaar worden uitgespeeld. Het is toch opvallend dat door Snowden alleen 'schandalen' worden onthuld over afgeluisterde 'vrienden' van de Amerikanen. Het is toch naïef te veronderstellen dat de Amerikaanse NSA alleen zijn eigen bondgenoten zou hebben afgeluisterd. Het ligt toch veel meer voor de hand dat de NSA de oude vijand Rusland afluistert. Het land van Putin neemt in ieder geval wel tegenmaatregelen!

“Koude Oorlog”

Snowden heeft na zijn geplande (?) tussenstop in Moskou van de Russen onderdak gekregen. In ruil voor het verzwijgen van de zwakke kanten van het Kremlin, zo niet die van president Putin zelf? Je mag betwijfelen of Edward Snowden een 'perfecte' Russische operatie is die de USA en de oude bondgenoten tegen elkaar uitspeelt. Maar Rusland zou weleens achter deze verdeel en heers operatie kunnen zitten. Wanneer je de geschiedenis van de “Koude Oorlog” kent, weet je waartoe de Russische inlichtingendiensten in staat waren en nog steeds zijn.

Het is niet de eerste keer dat de Russische geheime dienst erin geslaagd is bij de NSA agenten te rekruteren die uiterst gevoelige informatie aan de Russen wisten door te spelen. Russen zijn goede en geduldige schakers.

Journalistiek geeft Snowden te weinig tegengas

Het is vreemd dat veel intelligente mensen, onder wie parlementariërs en journalisten, wél zomaar geloven in de goede bedoelingen van Edward Snowden, maar vervolgens hun verwondering uit spreken over het feit dat de journalistiek in de ogen van de directeur van de AIVD, Rob Bertholee, te weinig tegengas geeft.

Het is toch echt beter te luisteren naar meer bronnen en hun invalshoeken dan Snowden alleen op zijn blauwe ogen te geloven. Dat is pas echt naïef.

AIVD moet plaats in maatschappij opnieuw veroveren

Gemangeld tussen media, parlement en een zwakke minister is de AIVD als ooit trotse hoeder van de democratie verworden tot een tandeloos instituut met steeds minder statuur en invloed

"Wil AIVD overleven, dan moet afscheid genomen worden van huidige 'dienaren' in de top"

Slechte naam

De AIVD heeft een slechte naam bij het merendeel van de Nederlandse bevolking. Om deze reden verschijnen met enige regelmaat in de media oproepen van inlichtingenexperts om te komen tot een breed maatschappelijk en politiek debat over de taken en werkwijzen van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (I&V) in Nederland, de AIVD en de MIVD. Maar tegelijkertijd wordt de parlementariërs in de Tweede Kamer verweten daartoe niet in staat te zijn en bovenal partijpolitiek te bedrijven.

Tweede Kamerleden missen deskundigheid 

Bob de Graaff, hoogleraar Intelligence & Security Studies, beweert dat Tweede Kamerleden de deskundigheid missen die nodig is om het debat naar een hoger plan te tillen. Constant Hijzen, promovendus aan de Universiteit Leiden, voegt daaraan toe: "Voordat de Kamer accepteert dat het kabinet de portemonnee trekt (...) zou ook in tijden van toegenomen dreiging veel preciezer moeten worden gediscussieerd over wat de AIVD en MIVD zouden moeten en mogen, hoeveel geld daarvoor nodig is en wat de opbrengst van hun inspanningen moet zijn".

AIVD moet zelf vechten

Maar wanneer de Tweede Kamer wordt verweten geen politieke afweging te kunnen maken over het bestaansrecht van de I&V-diensten, is de vraag gerechtvaardigd wie dat dan wel moet doen. Dan moet de AIVD zelf gaan vechten voor zijn eigen maatschappelijke bestaansrecht, het liefst ondersteund door 'binnenlands bestuur'. Je kunt beter nog kiezen voor een overkoepelend en sturinggevend apparaat waarin onafhankelijke bestuurlijk verantwoordelijken en intelligence professionals zitting hebben.

Groot onderhoud noodzakelijk

De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdienst AIVD heeft dringend groot onderhoud nodig. Na bijna zeventig jaar trouwe dienst laat de oude baas een beetje met zich sollen. Voortdurend gemangeld tussen media, parlement en een zwakke minister is de ooit zo trotse hoeder van de democratie verworden tot een tandeloos instituut met steeds minder statuur en invloed.

Als niemand meer met je wilt of kan meedenken en slechts alleen over je lacht, dan doe je iets niet goed. Van afstand lijkt het er op dat de AIVD zich laat ondersneeuwen. Een 70 jaar oude en in zichzelf murmelende grijsaard, die in tegenstelling tot zijn concurrenten, oude paden blijft belopen en de veranderende maatschappij niet meer kan bijhouden?

Instortingsgevaar

Een waslijstje maakt duidelijk dat de AIVD in zwaar weer verkeert en een politieke speelbal dreigt te worden.

Taken van de AIVD zijn overgenomen en ingevuld door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Op de website staat keihard te lezen dat de NCTV binnen de Rijksoverheid als enige verantwoordelijk is voor terrorismebestrijding, cyber security, nationale veiligheid en crisisbeheersing. Een dergelijke formulering hoort thuis op de website van een standvastige AIVD.

De Tweede Kamer kan of wil geen ondersteuning bieden. Media (zelfs filmmakers) kunnen vaak ongefundeerde en provocerende kritiek spuien, waartegen de AIVD zelf zich niet kan en mag verweren vanwege het mediabeleid bij het 'moederdepartement' Binnenlandse zaken (BZK).

En tot slot zal de AIVD op onderdelen moeten samensmelten met het militaire, oudere halfbroertje, de MIVD. Er dreigt instortingsgevaar.

Opstandig leiderschap noodzakelijk

De AIVD moet na bijna zeventig jaar aan mooie geschiedenis zich heel snel minder dienstbaar, dociel en onderdanig gaan opstellen. Misschien dat de houding om 'zich zonder commentaar altijd te schikken naar het gezag' passend is voor andere beroepsgroepen zoals politieambtenaren en militairen. Dat past een dienst als de AIVD niet! Het is tijd dat de AIVD opstandiger leiderschap toont tegenover de minister, Kabinet, Kamerleden en media.

De AIVD zal zijn toonaangevende plaats in de maatschappij moeten terug veroveren. Wanneer de AIVD wil of moet blijven bestaan, zal afscheid genomen moeten worden van de zittende dienaren in de top van de dienst. In de huidige alarmfase is schreeuwend behoefte aan topambtenaren, aan krachtdadige topbestuurders uit de buitencategorie van bijvoorbeeld Arthur Docters van Leeuwen, die een bestuurlijke reorganisatie aandurven.

Wanneer dat succesvol verloopt, zijn debatten over politieke aansturing overbodig.

Tweede Kamer, haal inlichtingendiensten weg bij ministeries

11 februari 2014

Hennis wist al in 2012 van de 1,8 miljoen metadata

Uit antwoorden op vragen van de Tweede Kamer blijkt dat de Nationale Sigint Organisatie (NSO) al in december 2012 de 'beruchte' 1,8 miljoen metadata heeft verzameld. Dat moet dan ook de minister van Defensie, Hennis, al die tijd hebben geweten. Maar nee, de MIVD zwijgt een jaar lang tegen zijn partner in de NSO, de AIVD, en de minister van Defensie houdt haar mond tegen collega Plasterk van Binnenlandse zaken.

"Ruzie tussen Defensie en Binnenlandse Zaken blijft tot inlichtingen- diensten zijn gereorganiseerd"

Het dagblad Trouw concludeert: "Dat betekent dat een van de twee diensten geweten moet hebben dat minister Plasterk onterecht ontkende dat Nederland er iets mee te maken had". Zonder twijfel was dat de MIVD onder verantwoordelijkheid van de minister van Defensie.

Uit verschillende rapporten van de Commissie van Toezicht blijkt dat de samenwerking tussen de AIVD en MIVD binnen de NSO niet zonder slag en stoot verloopt. Gezagsmatig valt de verantwoordelijkheid over de NSO dan onder twee ministers. Maar beheersmatig bepaalt de MIVD welke "militaire gegevens" deze dienst verzamelt en doet daar zeker niet zo maar spontaan mededeling over aan de AIVD.

Minister-president moet verantwoordelijkheid nemen en een Joint Intelligence Committee instellen die de inlichtingendiensten bestuurlijk coördineert.

Tweede Kamer, haal inlichtingendiensten weg bij ministeries.

Alle politici in de Tweede Kamer en alle Nederlandse media hebben zich gestort op de kwestie over het onjuist informeren van de Tweede Kamer door de ministers Plasterk en Hennis.

Zodra de rook is opgetrokken moet de Tweede Kamer een fundamentele discussie voeren over de toekomst van het inlichtingenwerk in Nederland.

De onenigheid tussen de ministers van Defensie en Binnenlandse zaken zal blijven voortduren zolang het parlement niet zijn verantwoordelijkheid neemt en niet besluit tot een grote reorganisatie van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Die diensten moeten weg bij de ministeries.

Reorganisatie Inlichtingendiensten

De commissie Dessens adviseert de regering om maar weer eens een "nieuw ambtelijk apparaat" in het leven te roepen dat de minister van Binnenlandse Zaken extra ondersteuning moet bieden op het gebied van inlichtingen. Onzin!

Bob de Graaff, hoogleraar Intelligence & Security Studies, ondersteunt dit advies, maar het is niet de oplossing. Het grote mes moet er in. Benoem naar Brits model een Joint Intelligence Committee, want er is meer aan de hand.

Comité Verenigde Inlichtingendiensten

Hoogleraar Cyrille Fijnaut vindt het opvallend dat luchtmachtgeneraal en voormalig commandant der Strijdkrachten (CDS) Dick Berlijn door premier Mark Rutte is aangewezen om leiding te gaan geven aan een "Comité Verenigde Inlichtingendiensten". Dan moet de samenwerking tussen de inlichtingendiensten MIVD en AIVD wel gebrekkig zijn.

Het is geen staatsgeheim dat er tussen medewerkers van de militaire en de civiele inlichtingen- en veiligheidsdiensten veel onderling wantrouwen heerst. Rapporten van Nederlandse ambassades maken geregeld melding van aanvaringen tussen MIVD en AIVD. Het onderling vliegen afvangen is tot sport verheven. Scoringsdrift gaat voor samenwerking, laat staan dat er gegevens worden gedeeld. De lange geschiedenis van de MIVD is daar debet aan.

Inlichtingen 'incrowd'

De Kamer moet juist nu een commissie instellen die in een keer de hele machinerie van inlichtingendiensten in Nederland gaat aanpakken. Want de kans op herhaling van aanvaringen tussen de MIVD en de AIVD, tussen diensthoofden en nog erger tussen ministers onderling, blijft anders onverminderd groot.

Er gaat te veel mis tussen die twee diensten. Want er bestaat een fundamenteel verschil tussen militairen en burgers, tussen de MIVD en de AIVD, dat neem je niet weg met een extra bureautje bij de Secretaris-Generaal (SG) van de minister van Binnenlandse zaken. Zo'n ondersteuning is slechts een hechtdraad in een wond; een draad die zelfs langzaam oplost en alleen littekens achterlaat.

Joint Intelligence Committee

Een grote reorganisatie van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten is dus noodzakelijk. Benoem naar Brits model een Joint Intelligence Committee, een overkoepelend en sturinggevend apparaat, ondergebracht bij Algemene Zaken, bij het kabinet van de minister-president. Doe het goed en breng daar niet alleen de AIVD, de MIVD en de NSO in onder. Gelijksoortige diensten zoals bijvoorbeeld het NCTV en het NCSC horen daar ook thuis, evenals vertegenwoordigers van de ministeries van Buitenlandse en Economische Zaken. Er is nu sprake van een moderne vorm van 'incrowd'. Teveel diensten op terrein van inlichtingen, terrorismebestrijding, cybercriminaliteit doen teveel hetzelfde. Een joint committee moet daar verbetering in aanbrengen.

Tweede Kamer, haal de inlichtingendiensten weg bij de ministeries.

De Tweede Kamer moet een fundamentele discussie voeren over een grote reorganisatie van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

De onenigheid tussen de ministers van Defensie en Binnenlandse zaken zal anders voortduren, en blijven Kamerleden voortdurend verkeerd geïnformeerd.

De minister-president moet nu zijn verantwoordelijkheid nemen. Haal de inlichtingendiensten weg bij de ministeries.

Er moet in Nederland, analoog aan de Britse structuur, een Joint Intelligence Committee komen die boven de verschillende partijen staat. Dit comité moet de bestuurlijke coördinatie verrichten en moet ook worden betrokken bij de inhoud van het operationele werk van beide diensten.

Ontslagen AIVD-ambtenaren

22 augustus 2013

SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak wil het opnemen voor ontslagen AIVD-ambtenaren

Er is onrust onder medewerkers van de AIVD. Er verdwijnen arbeidsplaatsen die deel uitmaken van het primaire proces. Hoewel de staatsveiligheid niet in gevaar zou zijn, wil de SP een onderzoek.

Ongeruste AIVD'ers kunnen geen kant op maar staan straks wel op straat

Nederlandse media berichtten in augustus 2013 dat er onrust is ontstaan onder de medewerkers van de inlichtingen- en veiligheidsdienst AIVD over een ontslaggolf als gevolg van bezuinigingen.

Er verdwijnen 200 van de 1500 arbeidsplaatsen, waarvan er 80 deel uitmaken van het primaire proces, namelijk het verwerven en verwerken van inlichtingen.

Bertholee en Plasterk boos op loslippige AIVD-medewerkers

Minister Plasterk zei 'bozig' dat het niet de bedoeling is dat AIVD'ers informatie naar buiten brengen over hun eigen ontslag. Zelfs het ontslag van AIVD-medewerkers is staatsgeheim, want 'der Feind hört mit'. Hij hoopt dat meer details over de invulling van de bezuiniging binnen de geheime dienst blijven.

Ook de AIVD-bazen zijn boos op 'naar de media lekkend personeel'. Zij weten dat de media al langer op de hoogte zijn van bezuinigingen en aanstaande ontslagen, maar die wisten nog niet dat er binnenskamers onrust is ontstaan omdat er onzorgvuldig met personeel wordt omgegaan tijdens deze geheime reorganisatie. Eerst niet en dan plots weer wel ontslagen bij medewerkers in het primaire proces. Dat gaat natuurlijk een keer heel erg mis.

Tweede Kamer buitenspel

Niets wijst er op dat de PvdA-bewindsman zich ook maar iets aantrekt van het lot van het personeel, dat hij altijd als 'betrokken en vakbekwaam' heeft opgehemeld. Plasterk verschuilt zich steeds vaker achter zijn eigen geheimhoudingsplicht die hem verhindert de Kamercommissie BZK 'fijnmazig' te informeren: "Het is een verandering ten opzichte van een formatie en een begroting die de Kamer niet in detail kent." Hiermee wordt toch 'het' controlerende orgaan in de democratie, de Tweede Kamer buitenspel gezet.

Reorganisatie AIVD een rommeltje

Dat komt de leiding van de AIVD goed uit. Het is immers een interne, geheime reorganisatie. De minister mag de Kamer niets vertellen en de top van de AIVD kan vervolgens naar eigen goeddunken personeelsleden zonder blikken of blozen lozen. Nu, dat laatste moest echt geheim blijven, toch kregen de media er lucht van.

Sociaal plan?

Omdat het verdwijnen van arbeidsplaatsen voor een groot deel van de AIVD-medewerkers als een verrassing komt, heeft toch ook de eigen Ondernemingsraad zitten slapen of zit in de zak van het management. In ruil voor ontslagbescherming? AIVD-medewerkers kunnen ook geen beroep doen op een sociaal plan. Want als dat er al is, is ook dat geheim. Ook vakbonden worden buiten de deur gehouden. AIVD'ers kunnen geen kant op.

AIVD’ers mogen niet naar Tweede Kamer

SP Tweede Kamerlid, Ronald van Raak, roept ongeruste AIVD'ers op naar de Tweede Kamer te komen., wanneer zij denken dat de staatsveiligheid in gevaar komt. Van Raak zit hiermee op het verkeerde spoor, want de AIVD'ers zijn op dit moment meer geïnteresseerd in het behoud van hun baan dan in staatsveiligheid. Ze zullen niet naar de Kamer komen want het is AIVD-medewerkers verboden contacten te leggen met volksvertegenwoordigers

Neen, de AIVD'ers kunnen geen kant op. Zij worden bij herhaling monddood gemaakt en zijn overgeleverd aan de nukken van hogere ambtenaren bij de AIVD zelf. Hun noodkreet in de media was hun enige hoop op politieke partijen die zich het lot van de AIVD'ers zouden aantrekken. 
Op de SP na, liet geen enkele oppositiepartij van zich horen!!

Chantabele medewerkers

Minister Plasterk heeft toegezegd een zo gedetailleerd mogelijk plan te laten maken van de consequenties van de reorganisatie voor de staatsveiligheid. Is er in dat plan ook aandacht voor het AIVD-personeel? Ontslag is altijd een voedingsbodem voor frustraties.

Hoewel Nederland geen land is van Edward Snowdens of Bradley Mannings, kunnen ontslagen bij inlichtingen- en/of veiligheidsdiensten toch gefrustreerde en chantabele medewerkers genereren. Zo zijn er medewerkers van de in 1994 opgeheven Inlichtingendienst Buitenland (IDB) na ontslag gerekruteerd door buitenlandse inlichtingendiensten en lekten naar de media.

Conclusie

AIVD-medewerkers voelen zich gepiepeld door het management van de AIVD. Ondanks eerdere beloften verdwijnen er toch arbeidsplaatsen in het primaire proces. Deze medewerkers kunnen geen kant op vanwege hun alom aanwezige geheimhoudingsplicht en zoeken steun via de media. Zij worden vervolgens geschoffeerd door de eigen minister, die al in de clinch ligt met de Tweede Kamer en de SP, die de ongeruste AIVD'ers best willen helpen.

Het wordt tijd voor een commissie die toezicht houdt op de uitvoering van deze geheime reorganisatie. Het instellen van een dergelijke commissie zou een zegen zijn. Niet alleen voor het personeel, maar ook in het belang van de staatsveiligheid.