Dick Schoof heeft bij AIVD veel werk te doen
Vaak is de toestemming die ministers geven aan
inlichtingendiensten om bijzondere bevoegdheden in te zetten onrechtmatig. De
oorzaak is een gebrekkige interne organisatie bij de diensten. De TIB oordeelt
zelfs dat verstrekte gegevens onnauwkeurig en onvolledig zijn.
Dat staat in het tussenrapport
van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden(TIB) van november
waarover NRC eerder
berichtte. Over de rapportage is een aantal Kamervragen
gesteld door Kathalijne Buitenweg van GroenLinks.
“Op alle slakken zout"
De AIVD en MIVD beschouwen de werkwijze van de TIB als
gevolg van de eisen van de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdienst
(Wiv2017) degelijk maar ook minutieus. Die nauwgezetheid kost de diensten veel
tijd. Die houding van “op alle slakken zout leggen”, ergert de diensten.
Hoewel er geen sprake is van opzettelijke misleiding van
de ministers, moeten AIVD-juristen, de centrale staf en de directeur zich de
kritieken van de toetsingscommissie wel degelijk aantrekken. Er is immers
sprake van incompetentie.
De AIVD voert de complexiteit van de nieuwe wet aan als
verzachtende omstandigheid voor de extra werkdruk, maar had die eenvoudig
kunnen incalculeren omdat de eigen juristen die wet hebben opgesteld.
Die werkdruk van de diensten wordt door de nieuwe
wettelijke vereisten steeds hoger. Zo moeten versneld wegingsnotities worden
opgesteld zodat de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en
Veiligheidsdiensten (CTIVD) kan beoordelen met welke landen de diensten
informatie mogen delen. Ook hier hadden de diensten op moeten anticiperen; een
gestroomlijnde inlichtingendienst moet gegevens over andere diensten in andere
landen standaard paraat hebben en bijhouden.
Op de vraag of de nieuwe situatie het werk van de AIVD
belemmert, zei scheidend AIVD-baas Bertholee:
"Omdat de wet complex is, vraagt het meer werk van ons. Of het in de
toekomst zou leiden tot aantasten van de slagkracht, dat kan ik niet
uitsluiten. Maar als dat zou blijken, ga ik zeker naar mijn minister die ik
beloofd heb het te melden als onze middelen niet volstaan."
Dat is voor nu een loze opmerking. Ten eerste omdat de
middelen wel volstaan, maar de interne organisatie van de AIVD is achter gebleven bij de ontwikkelingen
en ten tweede omdat ondanks zijn klachten over veel werk de wetgever zegt de TIB
absoluut noodzakelijk te vinden om te voldoen aan de eisen van het EVRM.
Regering wil geen tik op de vingers van EHRM.
Bureaucratie ten koste van werkplezier
Na de invoering van de WIV2017 worden zoveel meer
gegevens binnengehaald dat analisten het werk niet meer aankunnen. Jonge
medewerkers krijgen te weinig aandacht en hebben gebrek aan vaardigheden,
onmisbaar voor het uitvoeren van het inlichtingenwerk.
Voeg daarbij de enorm toegenomen last van administratieve
handelingen die nu zelfs door academici moeten worden uitgevoerd, dan moet
worden gevreesd voor ontevreden mopperende medewerkers die de werksfeer om zeep
helpen of naar elders vertrekken.
Worden zij versneld en tijdig opgeleid, dan wordt
vervolgens pijnlijk duidelijk dat op hun beurt het middenkader eveneens in
kennis achter loopt en te kort schiet. Onaanvaardbare managementproblemen. Dat
maakt interne reflectie en herstructurering noodzakelijk.
AIVD-code: ‘Wij AIVD’
Het hoger management van de AIVD erkent dat de
organisatie achterloopt bij de nieuwe eisen die worden gesteld. Zij komt zelf in de tweede helft van 2018 met een ‘AIVD-code’, waarin een opsomming van vier kernkwaliteiten die
dienstmedewerkers nodig hebben om toekomstige ambities waar te maken. Deze
‘AIVD-code’ kom je overal tegen op posters in de gangen van het hoofdkwartier
in Zoetermeer.
Die kernkwaliteiten zijn ‘wendbaar’, ‘gewetensvol’,
‘verbindend’ en ‘moedig’. Het doel is het bevorderen van de cohesie en de
coherentie binnen de dienst, waaraan het tot nu bij tussenpozen mankeerde.
Willen deze kernkwaliteiten realiteit worden, dan moet de
AIVD zich in versneld tempo aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden,
adequaat uitvoering geven aan de wet en zorgvuldiger met personeel en
opleidingen omgaan.
Dick Schoof moet reorganiseren
Tweede helft november 2018 trad Dick Schoof aan als nieuwe directeur van
de AIVD. Hij kreeg het direct voor de kiezen en moest noodgedwongen veel op de
interne organisatie sturen.
De nieuwe AIVD-baas moet ook meer aandacht geven aan de
interne werksfeer, zodat niet alleen aansprekende prestaties daar in positieve
zin aan bijdragen, maar zodat plezier in het werk een meer permanent karakter
krijgt.
Aanpakken van de groeistuipen en afrekenen met
achterstallig onderhoud. Eerst dan kunnen behaalde successen ook in de toekomst
worden gecontinueerd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten