13 juli 2013

Lakse gemeenten oorzaak toename spionage?

De AIVD heeft veel kennis van de werkwijzen van buitenlandse inlichtingendiensten. 

De AIVD heeft over gemeenteambtenaren gezegd dat zij in hun werk naïef, nonchalant en onachtzaam zijn en daardoor mede schuldig aan toenemende spionage van met name Russische inlichtingendiensten in Nederland.


Het plaatsvervangend hoofd van de AIVD, Marc Kuipers zegt in Binnenlands Bestuur - een kritiekloos magazine voor hogere gemeenteambtenaren - dat er meer potentiële spionnen in Nederland door buitenlandse inlichtingendiensten worden gecultiveerd dan tijdens de Koude Oorlog. De toename wordt veroorzaakt door de naïeve houding van de Nederlandse ambtenaar.

Lakse gemeenten oorzaak toename spionage?

Kuipers geeft gemakshalve met name gemeenteambtenaren de schuld van door hem geconstateerde toegenomen spionageactiviteiten. Is dat niet wat al te gemakkelijk geredeneerd? Liggen de oorzaken misschien binnen zijn eigen organisatie? Worden vakkennis en daadkracht van zijn spionnen wel op de juiste manier ingezet? En zo nee, is dat mogelijk de ware reden waardoor vooral buitenlandse inlichtingendiensten in Nederland hun kansen ruiken?

Koude Oorlog
Niet volgens Marc Kuipers: "Wij realiseren ons onvoldoende dat het cultiveren van potentiële spionnen meer gebeurt dan tijdens de Koude Oorlog".
Dit lijkt een holle frase; hoezo meer? Die aantallen zijn namelijk niet op te hoesten.
Als Kuipers echter bedoelt dat in deze tijd burgers, overheid en bedrijfsleven moeilijker te overtuigen zijn van risico's, kan dat kloppen. Toen dachten we in oost en west, in goed en fout. Toen wilden we liever Amerikaanse kruisraketten dan een Rus in de keuken. Nu vinden we de Nederlandse overheid a priori schuldig aan de zelfmoord van een Russische asielzoeker. Toen dachten we dat het Russische KGB spioneerde om ons land met militair machtsvertoon te veroveren. Nu vertellen de media ons dat die schurken van Amerikanen ons altijd en overal volgen en afluisteren.

 Ambtenaren te goed van vertrouwen
"Ambtenaren zouden veel alerter moeten zijn en vermoedens van spionage bij de beveiliging van de eigen organisatie of bij de AIVD moeten melden", vindt Kuipers.
Het is niet gemakkelijk voor de AIVD om de luie en gemakzuchtige Nederlandse onderdaan te overtuigen van de slechte bedoelingen van Chinezen, Iraniërs en Russen. Want, zo beweert Kuipers bovendien; een machtige en op jarenlange ervaringen bogende Russische inlichtingendienst, gaat sluipenderwijs, nagenoeg onzichtbaar, te werk. Het is moeilijk die werkwijzen te onderkennen, zelfs voor de AIVD. Kuipers noemt het fascinerend om te zien hoe het verloopt, want we hebben veel zicht op de werkwijze van buitenlandse inlichtingendiensten.

AIVD heeft veel zicht op spionnen
Het is stuitend dat de AIVD zegt veel zicht te hebben op werkwijzen van buitenlandse inlichtingendiensten en tegelijkertijd de gemeenteambtenaar nonchalance verwijt. En beweert dat die niet op zijn/haar hoede is. Dat is de wereld op zijn kop.
Ja, je kunt wel wijzen naar naïeve ambtenaren, maar je kunt ze ook iets gaan bijbrengen. Waarom doen Kuipers c.s. zelf dan niets? De AIVD zal zijn bewering hard moeten maken dat de dienst Nederlanders probeert bewust te maken van spionageactiviteiten en te waarschuwen voor mogelijke benaderingen door geheime diensten. Het ontbreekt eenvoudigweg aan voldoende voorlichting of training vanuit de AIVD voor die groepen ambtenaren.

Gemeenschappelijk belang is landsbelang
Dus moet de AIVD meer aandacht besteden aan voorlichting van gemeenteambtenaren op veiligheidsgebied. Die voorlichting hoeft niet altijd massaal te gebeuren in alle media, noch onder strakke regie van de AIVD. Trainingen door beveiligingsfunctionarissen bij bedrijven, ministeries en lagere overheden zullen volstaan. Dit kan het beste door vooruitgeschoven posten met voldoende kennis en kwaliteit. Door bezuinigingen overbodig geworden ex-spionnen moeten zorgen voor min of meer permanente bewustwording van het personeel. Op deze manier worden de diverse overheden en bedrijven continue gewezen op hun verantwoordelijkheden in het omgaan met vertrouwelijke informatie ter ondersteuning van het gemeenschappelijk belang.
Een gezamenlijk terugdringen van buitenlands gevaar is het gevolg.

Bezuinigingen
Een prettige bijkomstigheid is dat de wettelijke kerntaken bij de AIVD zelf beter kunnen worden uitgevoerd met minder geld en met minder mensen. Natuurlijk is hierbij ambtelijke opoffering en bureaucratische chirurgie binnen de veiligheidsdienst van groot belang en moet individueel ambtelijk eigenbelang onderschikt worden gemaakt aan landsbelang.
Ondanks de bezuinigingen zal door de bewustwording van de diverse overheden en bedrijven de bezorgdheid van Marc Kuipers over naïeve en gemakzuchtige gemeenten omslaan in herstel van vertrouwen in de ambtenaren.
Door scholing inzicht verschaffen in zelfs voor de AIVD nagenoeg onzichtbare gevaren is niet eenvoudig. Toch moet de AIVD zich daarvoor inspannen, in plaats van goedwillende en hardwerkende gemeenteambtenaren met frustraties op te zadelen.


Overheidssurveillance is ook inlichtingenwerk

Bits of Freedom verwart politieonderzoek met discriminatie In TROUW van vrijdag 23 februari 2024 beticht Lotte Houweling van Bits of Free...