1 mei 2015

Substantiële Angst voor Terreurdreiging

Een bewerkte versie werd gepubliceerd in NRC van maandag 27 april 2015

Overheid bevordert substantiële angst terreurdreiging

Nederlandse overheid beoordeelt het dreigingsniveau permanent substantieel hoog en wakkert hiermee angstgevoelens en verrechtsing van het politieke klimaat aan

Het kabinet vindt de kans op een jihadistische aanslag in Nederland reëel, hoewel daarvoor geen concrete aanwijzingen bestaan. Het kabinet roept vaak dat de terreurdreiging codekleur oranje heeft en substantieel hoog blijft. Die dreiging blijft hoog, ondanks het krachtig tegengaan van radicalisering, de bestrijding van terrorisme en het vergroten van de weerbaarheid van de samenleving. Omdat de dynamiek van het jihadisme in Nederland zo onvoorspelbaar, zo ongrijpbaar is, heeft het kabinet een reeks maatregelen in het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme uitgevaardigd, waarvan vooraf niet kan worden gemeten of er ook resultaat mee zal worden geboekt. Integendeel. De AIVD zegt in zijn jaarverslag over 2014 dat de kabinetsmaatregel die personen verhindert om uit te reizen naar Syrië of Irak zelfs contraproductief werkt, want de dreiging van jihadistisch terrorisme gaat ook uit van gefrustreerde ‘thuisblijvers’!

Waarop is die permanente dreiging eigenlijk gebaseerd? Allereerst zegt de AIVD in zijn analyse “Transformatie van het jihadisme in Nederland / Zwermdynamiek en nieuwe slagkracht” van 2014 dat terroristische aanslagen ook in Nederland kunnen plaatsvinden. Direct gevolgd door de aarzeling precies te kunnen of willen benoemen uit welke hoek zo’n aanslag kan komen. Gemakshalve worden alle mogelijke door analisten bedachte scenario’s opgevoerd. In de aanpak van de Nederlandse overheid ontstaat dus een zelfde zwermdynamiek zónder nieuwe slagkracht.

Nu zijn het de thuisblijvers die voor dreiging zorgen, dan weer de gewelddadige Islamitische Staat (IS). Teruggekeerde jihadstrijders zijn het probleem, hoewel er meer strijders naar Syrië reizen dan er terugkomen waar zij vechten voor een kalifaat en niet tegen Nederland. 
In de zwermdynamiek van de dreigingsanalyses worden uit angst niet alle risico’s te hebben benoemd, tot slot ook nog de ‘lone wolves’ ten tonele gevoerd.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) zegt dat de veiligheid nooit voor 100% kan worden gegarandeerd en dat daarom de autoriteiten elke dag opnieuw beoordelen of het pakket maatregelen afdoende is. Elke dag! De graadmeter voor de veiligheid in Nederland is op die manier niet meer dan een ordinaire onberekenbare beursindex, waarop de veiligheidsmaatregelen van het kabinet zelf geen invloed hebben. 

Er zijn politieke partijen die goed garen spinnen bij een substantiële angst voor terreurdreiging

Door het ontbreken van transparante overheidscommunicatie wordt de indruk gewekt dat de 'substantiële angst' bij Nederlanders de regering goed uitkomt. Angst zorgt immers voor verrechtsing van maatschappij en politiek. Er zijn dus politieke partijen die goed garen spinnen bij een substantiële angst voor terreurdreiging.
Angst in ruil voor macht? Het is geen nieuw politiek en electoraal instrument, maar wel heel lang erg on-Nederlands. En daar werken onderdelen van ministeries aan mee.

Lege aktetas
Die door het kabinet gevreesde substantiële dreiging van terreuraanslagen in Nederland komt uiteraard tot uiting in de media. Ook zij spelen een belangrijke rol bij het dagelijks in stand houden van de angst voor terroristische aanslagen. Iedereen kent wel de mediagenieke chocoladeletters over vreselijke aanslagen, terwijl in de praktijk de Nederlandse burger slechts last heeft van een treinvertraging vanwege een achtergelaten aktetas.

Zo verspreidt de NRC op 17 april in een artikel de niet onderbouwde bewering van de woordvoerder van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland, Aissa Zanzen, dat salafisme zich op de lange duur kan uiten in haat en wrok tegen Nederland. 
Ondertussen zegt de AIVD in dit artikel dat de weerbaarheid van steeds meer moskeeën onder invloed van het salafisme afneemt. Dat duidt er op dat er een strijd gaande is tussen moslimpartijen onderling en niet tegen Nederland.

De “Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie” (ECRI) vindt dat bepaalde politici en media de islam en moslims te vaak afschilderen als bedreiging voor de Nederlandse maatschappij. Media zelf doen onvoldoende zelfstandig onderzoek naar het waarheidsgehalte van de berichten van de Nederlandse overheid over de ernst van de jihadistische terreurdreiging. Opiniemakers geven in diezelfde media wel hun kritieken.


Angst leidt tot 'verrechtsing' van kiezers

“Angst verrechtst”, zei de inmiddels overleden hoofdredacteur en NRC-columnist J.L. Heldring bij zijn afscheid in 2012 al, “Het beste medicijn tegen zulke angst (..) is om het begrepen te laten worden. Het gaat daarbij juist niet om de kennis van de academische uitzondering, maar het begrip van de doorsnee mens.”
En zijn mening wordt gedeeld. De  angst voor het dreigende geweld van het jihadisme, zegt antropoloog Hans Feddema in Joop.nl, leidt tot 'verrechtsing' van kiezers.
Het Amsterdamse onderzoeksburo Jansen & Janssen dat politie, justitie en inlichtingendiensten kritisch volgt, zegt dat de Dreigingsbeelden Terrorisme Nederland (DTN) het karakter hebben van korte nieuwsberichten met zwaar aangezette koppen zonder duidelijke bronvermelding en analyse, en zeker niet bedoeld om angst weg te nemen.

Bang voor komst islamitische bootvluchtelingen
Doordat de Nederlandse overheid het dreigingsniveau permanent substantieel hoog blijft beoordelen zonder daarbij concrete dreigingen te kunnen of te willen aangeven, wakkert die overheid angstgevoelens en verrechtsing van het politieke klimaat aan. Verrechtsing, die zelfs de angst voor de overtocht van islamitische bootvluchtelingen zo doet toenemen dat extreemrechtse radicale Nederlandse onderkruipsels de sociale media overspoelen met harteloze opmerkingen als: "Dat scheelt weer 700 uitkeringen, maal 50 jaar. Kassa."
 
En wat zegt de Nederlandse regering? Dat ze bang is dat de herverdeling binnen Europa van asielzoekers die hun leven wagen voor een beter bestaan een aanzuigende werking zou kunnen hebben. En die angst is dan weer goed voor het stemgedrag van de verrechtste Nederlandse kiezer, die politieke partijen zullen belonen die de islamitische bootvluchtelingen hebben weten te weren.

De doorsnee Nederlander moet er op kunnen vertrouwen dat de Nederlandse autoriteiten op transparante wijze communiceren hoe zij elke dag opnieuw beoordelen of het pakket aan maatregelen, opgesomd in het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme, in Nederland nog afdoende is. De media moeten toetsen of de autoriteiten naar behoren hun werk doen.

Politiek gewenste dreigingsanalyses 
Het heeft er echter alle schijn van dat de NCTV en Nederlandse veiligheidsdiensten een speelbal dreigen te worden van de nationale en Europese (partij-)politiek.
De volgende stap mag niet worden gezet, namelijk dat dreigingsanalyses kunstmatig in stand worden gehouden zolang regerings- en andere politieke partijen dat goed uitkomt.

Geen opmerkingen:

Overheidssurveillance is ook inlichtingenwerk

Bits of Freedom verwart politieonderzoek met discriminatie In TROUW van vrijdag 23 februari 2024 beticht Lotte Houweling van Bits of Free...