Publeaks; stomste truc van journalistiek in decennia?

De stomste truc van de Nederlandse journalistiek in decennia?

Hoor en wederhoor en verificatie van feiten bij andere bronnen vormen voor de journalistiek het grootste struikelblok bij geheimhouding identiteit klokkenluider

Publeaks, een site waar klokkenluiders zogenaamd anoniem nieuws kunnen lekken naar maar liefst vijftien verschillende media, is binnen een week gedoemd te mislukken. Dat vinden zowel journalisten als de beetje slimme en voorzichtige klokkenluider zelf.

De opgelaaide discussies gaan voornamelijk over twee onderwerpen. Ten eerste is daar het verwijt in journalistieke kringen zelf over de vermeende luiheid van de achter zijn PC zittende op leknieuws wachtende onderzoeksjournalist. En ten tweede zijn er veel vraagtekens te zetten bij de (schijn-)veiligheid van de klokkenluider.

Geheimhouding is struikelblok

Het Adviespunt Klokkenluiders is een doorn in het oog van de media. 'Waarom lukt het ons niet om die klokkenluiders binnen de muren van onze redacties te krijgen', moet wel een veelgehoorde uitroep zijn van gefrustreerde en onmachtig zuchtende redacteuren. Dat komt omdat de media hebben bewezen niet altijd hun bronnen anoniem te kunnen of willen houden. Hoor en wederhoor en verificatie van feiten bij andere bronnen vormen voor de journalistiek het grootste struikelblok bij geheimhouding.

Media willen alleen nieuws maken; de klokkenluiders zal ze een worst zijn!

Het gaat de media kennelijk alleen om nieuws te maken; de klokkenluiders zal ze een worst zijn!

Stuitend is dat de media zelf daarvoor waarschuwen: "Kijk uit wat je doet, we zijn niet verantwoordelijk voor jouw daden, maar breng ons die geheimen want zelf kunnen wij als journaille er niet aankomen. Bovendien zijn wij stinkend jaloers op onze buitenlandse collega's, vooral die in de Verenigde Staten van Amerika, met hun Snowden en Mannings. Daarom hebben wij, de Nederlandse media het veilige, betrouwbare systeem Publeaks gebouwd, waar de sullige, onwetende en onvoorzichtige Nederlandse klokkenluider zijn geheim volstrekt anoniem met ons kan delen. Dan hebben wij - de Nederlandse media - in deze crisistijd weer brood op de plank. Eh, we bedoelen 'kunnen onderzoeksjournalistiek stimuleren'.

PGP versleuteling absoluut onveilig

Maar waarom suggereren de media met de lancering van Publeaks schijnveiligheid voor toekomstige bronnen? Het is ronduit misleiding! En schofterig gedrag, omdat naïeve burgers die hier intuinen toch de klos worden. Want Publeaks is niet veilig, dat wordt op de eigen homepage zelfs toegegeven. Waarom wordt de klokkenluider door de media dan toch moedwillig in gevaar gebracht? Die laatste zoekt terecht zijn toevlucht liever tot het Adviespunt Klokkenluiders.
Dus veilig is Publeaks in ieder geval niet! Al wordt beweerd van wel: "De site maakt gebruik van een 'beveiligd' Tor-netwerk. Daardoor is de identiteit van de afzender niet te achterhalen, ook niet voor de journalist die de documenten ontvangt." Experts lachen om deze schijnveiligheid.
Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een versleutelingsprogramma; PGP (Pretty Good Privacy). Het woord zegt het al "Pretty Good" in het Nederlands ´redelijk goed´, en het programma is al door tal van veiligheidsdiensten gekraakt. Dus klokkenluiders, trap er niet in!

Bescherming identiteit klokkenluiders is lachertje.

Ambtenaren op het ministerie van Justitie lachen nu al in hun vuistje. Elke vorm van communicatie tussen twee mensen is de zwakste schakel en dus is Publeaks de grootste stompzinnigheid van de Nederlandse journalistiek ooit. Met de digitale mogelijkheden die justitieambtenaren tot hun beschikking hebben is het bovendien eenvoudig "terugrechercheren" tot de bron van het verhaal. Geëncrypte e-mails (PGP) vallen natuurlijk veel eerder op tussen alle gewone e-mailberichten en dat maakt het voor Justitie kinderlijk eenvoudig te traceren waar die vandaan komen. Afscherming van de identiteit van klokkenluiders is een lachertje.

Sterker nog! Op hun website claimt Publeaks dat zij alleen maar de functie hebben van een doorgeefluik en daarom zelf geen inzage hebben in de gelekte bestanden. Dat ontheft Publeaks niet van een eventuele verplichte medewerking met Justitie, zoals ook geldt voor netwerk providers en telecombedrijven. De identiteit van klokkenluiders zal op deze manier nimmer beschermd zijn!

Publeaks strafbaar?

Misleiding door de media met Publeaks van onnozele, naïeve digibeten met het doel er op korte termijn zelf beter van te worden zou strafbaar moeten worden.

Mocht het lekken van vertrouwelijke gegevens achteraf strafrechtelijke gevolgen hebben voor de klokkenluider, dan zouden de betrokken media ingevolge artikel 48 van het Wetboek van Strafrecht als medeplichtigen van een misdrijf eveneens strafbaar kunnen zijn. Zeker wanneer zij mensen uitlokken. Publeaks heeft geen idee wat ze moet doen indien zij onderwerp van onderzoek door Justitie zou worden.

"Wij hebben u gewaarschuwd. Als het fout gaat, is dat uw eigen schuld."

Wat dragen de media in vredesnaam bij aan de samenleving? Zij willen verborgen misstanden blootleggen, maar zullen 'klokkenluiders' willens en wetens beschadigen?
Die kans op beschadiging neemt in ernstige mate toe vanaf het moment dat de media gaan onderzoeken of het waar is wat de klokkenluider onthult. Want stel je toch eens voor dat het medium door onthullingen "onnodig derden schaadt" en dus zelf in een moeilijk pakket raakt.
De echte reden is dus dat het belang van het medium groter is dan dat van de klokkenluider.

Conclusie

Publeaks is een vroege dood gestorven. Zowel de journalistiek als de klokkenluider vindt het een zeer onbetrouwbaar middel om geheimen te lekken.
Voor de media is het ondoenlijk om bij verificatie van de gelekte gegevens de bronnen geheim te kunnen houden.
Voor de klokkenluider geldt dat Publeaks, zelfs door het gebruik van een 'beveiligd' Tor-netwerk en het versleutelingsprogramma PGP absoluut onveilig blijkt te zijn.
Het door de media bewust misleiden van eventuele klokkenluiders zou strafbaar moeten worden.